Kullandığımız her olumsuz sözcük, Alışılmış Spastik Kalıpları’nın bilinçaltımıza ve bilincimize kurduğu bir tuzak. Yapmamız gereken ise, A.S.K.nın dayattığının tam tersi yönde, olumlu düşünmek, konuşmak ve yazmak…
Değiştiremeyeceğimiz bir durum hakkında olumsuz düşünmek ve olumsuz davranmak, durumu ortadan kaldırmaz, ya da kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlamaz…
İster SP’li ya da yakını olalım, ister mesleğimiz gereği SP’lilerle ilgilenelim; birlikte bir ömür geçirilecek olan Serebral Palsi hakkında düşünüyor, konuşuyor ve yazıyoruz. Aşağıdaki sözcükler de, hemen her metin ya da konuşmada bol bol kullanılmakta:
“Normal, anormal, bozukluk, hastalık, rahatsızlık, kabullen… vb.”
Peki, bu sözcüklerin birer önyargı olduğunu ve olumsuz anlamlar taşıdığını hiç düşünüyor muyuz?
Örnek mi? Bir SP’li olarak şu cümleyi kurabilirim:
“SP hastasıyım ve yazı yazarken sadece tek parmağımı zorlukla kullanabiliyorum.”
Oysa aynı ifadeyi aşağıdaki şekilde de anlatabilirim:
“SP’liyim ve sadece sağ elimin işaret parmağıyla, yavaş yazı yazabiliyorum.”
İlk tümce, bir durumu dramatize ederek olumsuz şekilde dile getirirken, ikincisi de aynı durumu hem olumlu, hem de daha net anlatıyor.
ŞİMDİ SORU ŞU: İKİNCİ ŞEKİLDE DÜŞÜNMEM VE YAZMAM MÜMKÜNSE, NEDEN BİRİNCİ CÜMLEYİ KURUP, OLUMSUZ YAKLAŞIMA DESTEK VEREYİM?
Alışılmış Spastik Kalıpları terimini daha iyi anlamak için, “Alışılmış” ve “Kalıp” sözcüklerini Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nden (1) okuyarak devam edelim:
“ALIŞILMIŞ:
- Her zamanki, mutat.”
“KALIP:
- Bir şeye biçim vermeye veya eski biçimini korumaya yarayan araç.
- Genellikle küp biçiminde bir kalıba dökülerek yapılmış olan.
- Biçki modeli, patron.
- Belirli bir biçim.
- Gösterişli görünüş.
- Biçim, durum.”
“Spastik” terimini aralarına alıp kıstıran “Alışılmış” ve “Kalıp” sözcükleri, sadece kesin çizgilerle belirlenmiş durumları tanımlamaya uygundur. Oysa tıpkı sağlam çocuklar gibi, her SP’li çocuk ve genç de, birbirinden çok farklıdır ve gelişim basamaklarında tek tip programlarla değerlendirilemez, eğitilemez…
Aslı Dinçman
İzmir, 16 Mayıs 2015
(1) Türk Dil Kurumu / Büyük Türkçe Sözlük. Basım yılı 2000. “Spastik” terimi T.D.K. Sözlüğü’ne henüz girmemiş,